Michał Rybikowski – polski szpieg w japońskiej ambasadzie

autor zdjęcia: domena publiczna

źródło: Rzeczpospolita

Ambasada Japonii w Berlinie po podpisaniu Paktu Trzech, koniec września 1940 r.

autor zdjęcia: domena publiczna

źródło: Rzeczpospolita

Wicekonsul w Kownie Chiune Sugihara (1900–1986), „japoński Schindler”

autor zdjęcia: domena publiczna

źródło: Rzeczpospolita

Zdjęcie oficerów odwiedzających Twierdzę Fjell na wyspie Søtra w Norwegii. Oficerem w środku jest Makoto Onodera (1897–1987), japoński attaché wojskowy w Szwecji, przełom 1942/1943 r.

autor zdjęcia: domena publiczna

źródło: Rzeczpospolita

Michał Rybikowski (1900–1991). Zdjęcie wykonano ok. 1934 r.

Był polskim oficerem wywiadu, który pod fałszywym nazwiskiem wnikał w struktury III Rzeszy. A kiedy Niemcy zaczęli deptać mu po piętach, dokonał brawurowej ucieczki. Jego losy to opowieść o odwadze, sprycie i grze nerwów, jaką prowadził z Gestapo.Już za dwa tygodnie...

Berlin, początek lat 40. XX w. W mieście pełnym szpicli, donosicieli i funkcjonariuszy tajnej policji Michał Rybikowski balansował na granicy życia i śmierci. Był śledzony. Czuł, że ktoś depcze mu po piętach. Wystarczył jeden błąd, który groził zatrzymaniem, przesłuchaniem, torturami. A potem? Prawdopodobnie śmierć w piwnicach hitlerowskich oprawców.

Tego dnia szybkim krokiem zmierzał do… ambasady Japonii. Placówka cesarskiego sojusznika Berlina była jedynym miejscem, gdzie mógł liczyć na ochronę. Ostatnia deska ratunku. Jeśli drzwi się nie otworzą – koniec. Pociągnął za klamkę. Wszedł. Przez moment odetchnął. Ale wtedy – stuk obcasów na marmurze, ciężkie kroki, ciemne płaszcze. Gestapo! Funkcjonariusze, pomimo protestów pracowników, ruszyli w głąb budynku. Otwierali drzwi jedne po drugich. Pokój. Pusty. Kolejny. Nikogo. Okna? Zakratowane. Ucieczki nie było. A przecież widzieli, jak mężczyzna wchodził do środka.

„On tu jest. On się tu gdzieś ukrywa!”. Byli pewni, że człowiek, którego obserwowali, jest w środku. A jednak nigdzie go nie było. Jakim cudem się rozpłynął?

Jak mówią powojenne rodzinne przekazy, uciekł do kryjówki, która bardziej przypominała trumnę niż ratunek – zamknął się w stalowej szafie pancernej. Kiedy funkcjonariusze Gestapo chodzili korytarzami, on leżał skulony,...